Ο ηλεκτρομαγνητισμός στο «οπλοστάσιο» κατά του καρκίνου
Μια ακόμα χώρα προστίθεται στη λίστα κρατών που επενδύουν σε ανερχόμενες τεχνολογίες για την αντιμετώπιση διάφορων μορφών καρκίνου. Το 2020 «μπήκε» με την ένταξη της μεθόδου εναλλασσόμενου ρεύματος (ΤΤF, tumor treating field) από τις Αρχές του Ισραήλ, για την αντιμετώπιση του γλοιοβλαστώματος. Πρόκειται για μια μορφή καρκίνου που προσβάλλει, αρχικά, την περιοχή του εγκεφάλου και οδηγεί σταδιακά ακόμη και σε ολική παράλυση. Η ένταξη αφορά στη συνδυαστική χρήση φαρμακευτικής αγωγής με την τεχνολογία εναλλασσόμενου ρεύματος. Πώς κατάφερε, όμως, στην πράξη να την αξιοποιήσει η επιστήμη;
Εντυπωσιακά ευρήματα κατά την κλινική μελέτη
H φαρμακευτική αγωγή που χρησιμοποιείται, κατά κύριο λόγο, για αυτή τη μορφή καρκίνου είναι η ουσία Temozolomide. To δοσολογικό σχήμα ξεκινά με 150mg/m2 και κορυφώνεται στα 200mg/m2, αν το άτομο δεν εμφανίσει έντονη τοξική επιβάρυνση. Η μελέτη για τη συγκεκριμένη αγωγή ξεκίνησε το 2009 και ολοκληρώθηκε η φάση ΙΙΙ τον Μάρτιο του 2017, δηλαδή η ευρεία φάση στην οποία η αγωγή δοκιμάστηκε σε μεγάλο αριθμό ασθενών για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητά της. Κατά το στάδιο αυτό, λοιπόν, οι ασθενείς χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:
- σε εκείνους στους οποίους δόθηκε μόνο η φαρμακευτική αγωγή
- και σε εκείνους που η αγωγή συνδυάστηκε και με εφαρμογή εναλλασσόμενου ρεύματος μέσω τεσσάρων ηλεκτροδίων.
Για την εφαρμογή αυτή χρησιμοποιήθηκε συσκευή της αμερικανικής εταιρείας Novocure και συγκεκριμένα το TTF-100a, με την εμπορική ονομασία Optune, το οποίο αναπτύχθηκε από ομάδα Ισραηλινών επιστημόνων. Η εφαρμογή των ηλεκτροδίων έγινε σε καθημερινή βάση, χωρίς οι ασθενείς να στερούνται τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η συνδυαστική αγωγή βελτίωνε το συνολικό χρόνο επιβίωσης των ασθενών κατά πέντε χρόνια, μάλιστα χωρίς να εμφανίζονται παρενέργειες στην μεγάλη πλειονότητά τους.
Πώς λειτουργεί η τεχνολογία TTF
Έχει ενδιαφέρον να δούμε τι ακριβώς κάνει το Optune και άλλες συσκευές του είδους. Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για μια αρκετά απλή τεχνολογία, που, μαζί με άλλες, μπαίνουν σιγά-σιγά στη φαρέτρα αντιμετώπισης κορυφαίων νόσων σαν τον καρκίνο. Ο τελευταίος, όπως είναι γνωστό, είναι μια κατάσταση στην οποία αλλοιώνεται η διαδικασία καταστροφής και δημιουργίας νέων κυττάρων, όπου η δεύτερη υπερέχει της πρώτης. Με τη χρήση ηλεκτρικών πεδίων που στοχεύουν στα καρκινικά κύτταρα, η τεχνολογία αυτή διαταράσσει τον πολλαπλασιασμό τους καθώς απωθεί και έλκει συνέχεια τις πρωτεΐνες, τομπουλίνη και σεπτίνη, που χρειάζονται για να προχωρήσει η κυτταρική μίτωση (διαίρεση και αναπαραγωγή), με αποτέλεσμα να μην μπορούν να… πάρουν θέση για να επιτρέψουν τη γένεση νέων [καρκινικών] κυττάρων. Ταυτόχρονα, το ηλεκτρικό πεδίο δεν επηρεάζει τα υγιή κύτταρα, και η όποια αντίδραση που μπορεί να παρατηρηθεί – εάν παρατηρηθεί – είναι ένας μικρός δερματικός ερεθισμός.
Η δυνατότητα αυτή, λοιπόν, να γίνει ξανά φυσιολογική η αναπαραγωγή των κυττάρων, μέσω της χρήσης ηλεκτρικού ρεύματος, μας δείχνει ένα πράγμα: Το κύτταρο αντιδρά σε ένα ενεργειακό πεδίο, αφού οι μεταβολικές του διεργασίες εξαρτώνται από μεταβολές δυναμικών ενέργειας.
Η χρήση αυτών των απλών εφαρμογών μπορεί τελικά να αποτελέσει την πρώτη γραμμή άμυνας, πριν ή παράλληλα με τη χρήση των φαρμάκων. Άλλωστε, αυτό, η θεραπεία δηλαδή με το Optune, εφαρμόζεται σε επίπεδο κλινικών μελετών και σε άλλους τύπους καρκίνου, όπως στον πνεύμονα, στο πάγκρεας, στις ωοθήκες και στο μεσοθηλίωμα.
Πρόσβαση των ασθενών στη θεραπεία TTF
Από το 2015 και μετά, η εν λόγω αγωγή έχει εγκριθεί από τον αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA), ως συνδυαστική θεραπεία. Αυτό σημαίνει ότι αρκετοί ασθενείς έχουν πρόσβαση σε αυτή, μέσω του ασφαλιστικού τους προγράμματος, αρκεί να πληρούν ορισμένα κριτήρια. Αυτά ορίζουν ότι οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να έχουν διαγνωστεί με γλοιοβλάστωμα πρώτου σταδίου και να έχουν υποβληθεί σε χειρουργική αφαίρεση και ακτινοθεραπεία. Στις περιπτώσεις της επανεμφάνισης του γλοιοβλαστώματος συνιστάται ως μονοθεραπεία, δηλαδή μπορούν να επιλέξουν μόνο τη θεραπεία με ηλεκτρικούς παλμούς, εφόσον οι κλασικές μέθοδοι χημειο- και ακτινοθεραπείας δεν έχουν αποτέλεσμα.
Επιπλέον, το 2019 ο FDA επέκτεινε την κάλυψη από το ασφαλιστικό πρόγραμμα Medicare στη χρήση της θεραπείας όχι μόνο για τον καρκίνο του εγκεφάλου αλλά και για το μεσοθηλίωμα. Παράλληλα, η τεχνολογία έχει εγκριθεί στην Ιαπωνία, τη Γερμανία και τη Σουηδία.
Εναλλακτικές επιλογές
Το TTF είναι μόνο μία από πολλές μεθόδους για την αντιμετώπιση της ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων, οι οποίες στοχεύουν στην αλλαγή των δυναμικών των μεμβρανών. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
- η θερμοθεραπεία,
- η υπέρυθρη ακτινοβολία,
- το παλμικό ηλεκτρομαγνητικό πεδίο (pemf),
- η μαγνητοθεραπεία
και μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε παράλληλα με φαρμακευτική αγωγή είτε ως μονοθεραπείες, στα αρχικά στάδια διάγνωσης. Η λογική του να αξιοποιήσουμε τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία για να επηρεάσουμε τα κύτταρα είναι πραγματικά απλή και διόλου εξεζητημένη, αφού είναι αυτές οι αρχές πάνω στις οποίες βασίζονται τα κύτταρα για να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους. Μπορεί οι περισσότερες από αυτές τις μεθόδους να χρησιμοποιούνται σε πειραματικά στάδια in vivo ή in vitro, τα αποτελέσματα όμως είναι αρκετά ενθαρρυντικά ώστε να ξεκινήσουν δοκιμές και σε κλινικό επίπεδο με στόχο την ευρεία εφαρμογή σε ανθρώπους.
ΠΗΓΕΣ
- Effect of NovoTTF-100A Together With Temozolomide in Newly Diagnosed Glioblastoma Multiforme (GBM)
- Novocure’s Optune® (NovoTTF-100A) Approved in Japan for the Treatment of Newly Diagnosed Glioblastoma
- FDA Approves the NovoTTF-100LTM System in Combination with Chemotherapy for the Treatment of Malignant Pleural Mesothelioma
- Facile fabrication of Cu9-S5 loaded core-shell nanoparticles for near infrared radiation mediated tumor therapeutic strategy in human esophageal squamous carcinoma cells nursing care of esophageal cancer patients.Wang S, Liu J, Qiu S, Yu J Photochem Photobiol B. 2019 Oct;199:111583. Epub 2019 Aug 2.
- Modeling of cancer photothermal therapy using near-infrared radiation and functionalized graphene nanosheets.Wang Y, Leng S, Huang J, Shu M, Papavassiliou DV.Int J Numer Method Biomed Eng. 2020 Jan;36(1). Epub 2019 Nov 10.
- Pulsed Electromagnetic Field Stimulation Promotes Anti-cell Proliferative Activity in Doxorubicin-treated Mouse Osteosarcoma Cells.Muramatsu Y, Matsui T, Deie M, Sato K.In Vivo. 2017 Jan 2;31(1):61-68.
- Mechanisms and therapeutic effectiveness of pulsed electromagnetic field therapy in oncology.Vadalà M, Morales-Medina JC, Vallelunga A, Palmieri B, Laurino C, Iannitti T.Cancer Med. 2016 Nov;5(11). Epub 2016 Oct 17.
- Targeted destruction of cancer stem cells using multifunctional magnetic nanoparticles that enable combined hyperthermia and chemotherapy.Liu D, Hong Y, Li Y, Hu C, Yip TC, Yu WK, Zhu Y, Fong CC, Wang W, Au SK, Wang S, Yang M1.Theranostics. 2020 Jan 1;10(3):1181-1196. eCollection 2020.